ADHD to popularny skrót nazwy choroby, jaką jest Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Termin pochodzi z języka angielskiego i odnosi się do zaburzeń aktywności i uwagi. Choroba może objawiać się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Szacuje się, że ADHD obejmuje od 4 do 8 % dzieci w wieku wczesnoszkolnym, w tym przede wszystkim chłopców. W dodatku u blisko 60 % dorosłych pozostają charakterystyczne cechy zespołu.
Co to jest ADHD?
ADHD stanowi nietypowy przykład upośledzenia, ponieważ może ulegać zmianom wraz z postępującym wiekiem dziecka. Wyróżnia się trzy główne formy, jakie przybiera choroba. Pierwszą jest wzmocniona impulsywność, a drugą najpopularniejszą wersją jest nadruchliwość. Kolejna bazuje na zaburzeniach uwagi i koncentracji, lecz najczęściej obejmuje zaburzenia z pierwszych dwóch odmian. W najprostszym przekładzie, osoby z typem wzmożonej impulsywności oraz nadruchliwością będą miały zwiększone pokłady energii i trudności z pozostaniem w stanie spokoju. Z kolei osoby z ostatnim z najczęstszych rodzajów ADHD mają problemy z pozostaniem w skupieniu oraz skoncentrowaniem się na dłużej na czymś konkretnym. Z tego powodu, wiele osób z ADHD ma trudności z nauką.
Przyczyny pojawienia się choroby
Najczęściej ADHD ma charakter genetyczny i pojawia się u dzieci już w pierwszych latach życia oraz w większości przypadków w formie słabszej lub bardziej nasilonej pozostaje z nimi do końca życia. Choroba może rozwinąć się w wyniku niedotlenienia w trakcie porodu, a także jako konsekwencja uszkodzeń centralnego układu nerwowego. Najczęściej występuje u pacjentów, u których występuje łamliwy chromosom X. Zaburzenia mogą mieć także podstawy społeczne. Przy czym społeczne podłoże pojawienia się zaburzeń polega głównie na wychowywaniu dzieci bez przekazywania jakiegokolwiek systemu zasad i aksjologii, a także na traumatycznych przeżyciach (dzieci maltretowane fizycznie, psychicznie oraz seksualnie).
Objawy i rozpoznanie
Choroba może objawiać się na różne sposoby, dlatego proces diagnozowania ADHD jest złożony oraz czasochłonny. Wymaga on obserwacji pacjenta, które mają na celu ustalenie wszelkich cech zaburzeń w danym przypadku. Diagnozę w przypadku dzieci przede wszystkim stawia się w oparciu o występowanie ciągłej aktywności ruchowej, braku kontroli emocji oraz braku samokontroli. Może pojawiać się nadmierna impulsywność, gadatliwość czy trudności z zachowaniem koncentracji. Dziecko z ADHD nie uczy się na własnych błędach oraz często ma problemy z poprawnym uzewnętrznieniem swoich zachowań i wypowiedzi. Może przejawiać niechęć wobec przytulania czy okazywania czułości i emocji. Często także pojawiają się w przypadku ADHD problemy ze snem, niechęć w związku z jedzeniem albo wymioty czy kolki. Najczęściej chorzy na zaburzenia aktywności i uwagi mają trudne relacje z otaczającym światem, jak i zaburzone relacje z rówieśnikami. Trudność sprawia im dopasowanie się do pewnego kanonu, wymagań i zasad (np. szkolnych).
Diagnoza bazuje na długotrwałej obserwacji oraz konsultacjach z osobami z otoczenia pacjenta, np. rówieśnikami, rodziną, nauczycielami czy pedagogami. Należy pamiętać, że osoby z ADHD wymagają więcej uwagi oraz opieki ze strony rodziców czy opiekunów. Ciężko jest im dostosować się do prawidłowego porządku, przez co mają problemy z poprawnym funkcjonowaniem w społeczeństwie.
